Մոտ տասը հազար տարի առաջ մարդկությունը քոչվոր որսորդ-հավաքողներից անցավ նստակյաց գյուղատնտեսության, ինչը հանգեցրեց «նեոլիթյան հեղափոխությանը»։

Փենսիլվանիայի համալսարանի գիտնականները, զինվելով մաթեմատիկական մոդելներով, համակարգչային սիմուլյացիաներով և հնագույն ԴՆԹ-ով, խորացան այն հարցի մեջ, թե ի՞նչն է ավելի կարևոր՝ ագարակատերերի միգրա՞ցիան, թե՞ որսորդ-հավաքողների կողմից սովորույթների մշակութային ընդունումը։

Նոր հետազոտությունը, որի արդյունքները հրապարակվել են Nature Communications գիտական հանդեսում, պարզել է, որ ագարակատերերի միգրացիան է խաղացել հիմնական դերը, այլ ոչ թե նորարարությունների տեղական յուրացումը։

Մշակութային փոխանցման մեխանիզմը, ըստ արդյունքների, նպաստել է գյուղատնտեսության տարածմանը ընդամենը 0.5%-ով, մինչդեռ որսորդ-հավաքողները գրեթե երբեք չեն անցել գյուղատնտեսական ապրելակերպի։ Ագարակատերերի և տեղացիների միջև ամուսնությունները չափազանց հազվադեպ էին, կազմելով 3%-ից պակաս։

Համայնքների տեղաշարժերի, աճի և ուսուցման տվյալների վրա հիմնված մոդելները համապատասխանում են 618 հին նեոլիթյան եվրոպացիների ԴՆԹ վերլուծությանը։

Պարզվում է, որ նույնիսկ փոքր «մշակութային փոխանցման էֆեկտի» դեպքում, ագարակատերերը բավարար են Եվրոպայի բնակչության գենետիկական կազմը զգալիորեն փոխելու և նրա ժառանգության վրա խոր հետք թողնելու համար։

Այսպես, հնագիտության և գենոմի հետազոտությունները համատեղելով՝ գիտնականները վերստին հատել են պատմության ավանդական ընկալման սահմանները՝ ցույց տալով, որ մեր անցյալի բանալին միգրացիայի և շարունակականության մեջ է, այլ ոչ թե մեկուսացված մշակութային փոխառությունների։