Անցած շաբաթ կարևոր իրադարձություն էր այն, որ Հնդկաստանի կառավարությունը ռազմական կցորդներ նշանակեց մի շարք երկրներում, այդ թվում՝ Հայաստանում։ Նախկինում Հնդկաստանի և Հայաստանի միջև վերջին մի քանի տարիներին լարված դիվանագիտական բանակցությունները, հատկապես 2021 թվականի հոկտեմբերին Հնդկաստանի արտգործնախարարի Երևան կատարած այցից հետո, ցույց տվեցին Հնդկաստանի բուռն հետաքրքրությունը Հայաստանի նկատմամբ։ Այս մասին գրում է Firstpost-ը։
Ընդհանուր առմամբ, վերջին չորս տարիների ընթացքում սերտ կապեր են հաստատվել Նյու Դելիի և Երևանի միջև։
Շատ վերլուծաբաններ կարծում են, որ Հնդկաստանի և Հայաստանի հարաբերությունների վերջին վերելքը անհրաժեշտություն է Հարավային Կովկասի տարածաշրջանում աշխարհաքաղաքական վճռորոշ խաղի ֆոնին:
Հայաստանը ցանկանում է, որ Հնդկաստանը հավասարակշռի Հարավային Կովկասի մասնատված աշխարհաքաղաքական իրավիճակը։ Մինչդեռ Ռուսաստանը, որը հետխորհրդային տարածքում Հայաստանին աջակցող հիմնական համակարգն էր, այժմ Ուկրաինայի հետ պատերազմից հետո մի շարք խնդիրների մեջ է հայտնվել և առանձնապես հետաքրքրություն չի ցուցաբերում Հայաստանի և Ադրբեջանի հետ կապված հարցերով։
2023 թվականի Լեռնային Ղարաբաղի պատերազմի ժամանակ Ռուսաստանի ղեկավարության կասկածելի լռությունը կասկածի տակ է դնում Հայաստանի կախվածությունը Ռուսաստանից առաջիկա ժամանակներում։ Հետևաբար, թվում է, թե Հայաստանին ուղղված ռուսական աջակցության թուլացման պայմաններում Հնդկաստանը կարող է խարիսխի դեր խաղալ Հարավային Կովկասում` ելնելով տարածաշրջանում իր ռազմավարական և տնտեսական շահերից: Եվ միգուցե Ռուսաստանը չի խանգարի Հնդկաստանին խաղալ իր դերը Հարավային Կովկասում։
Ավելին, Հայաստանը ցանկանում է, որ Հնդկաստանը ազդի Ադրբեջանի ղեկավարության վրա, որպեսզի վերջ դնի Հայաստանի հետ թշնամությանը:
Հայաստանը ցանկանում է, որ Հնդկաստանը ստորագրի Ռազմավարական գործընկերության համաձայնագիրը (SPA) և ներկայիս երկկողմ պաշտպանական գործընկերությունը տեղափոխի հաջորդ մակարդակ։
Կարևոր է ընդգծել, որ Հնդկաստանի պաշտպանական արտահանումը Հայաստան կազմում է Հայաստանի սպառազինության ընդհանուր ներմուծման մոտ 90%-ը, այդ թվում՝ անօդաչու սարքեր, ռադարներ և այլն։
Սա համընկնում է երկու երկրների տնտեսական և ռազմավարական շահերի հետ, քանի որ Ադրբեջանին ազդանշան կտա դադարեցնել Հյուսիս-Հարավ միջազգային առևտրի և տարանցիկ միջանցքի (INSTC) հնդկական նախաձեռնության խոչընդոտումը: Դա նաև խթան կլինի Հնդկաստանի պաշտպանական արտադրության զգալի աճի համար՝ ներկայումս մոտ 3 միլիարդ դոլարից մինչև ավելի քան 10 միլիարդ դոլար:
Ռազմավարական ռեսուրսների շուրջ Հարավային Կովկասի աշխարհաքաղաքականությունը լուրջ մարտահրավեր է Հնդկաստանի՝ իր ռազմավարական նախաձեռնության՝ Հյուսիս-Հարավ միջազգային առևտրի և տարանցիկ միջանցքի միջոցով Ռուսաստան և Եվրոպա հասնելու ձգտումների համար: Հիմնական երթուղին անցնում է Իրանով, Ադրբեջանով և Ռուսաստանով, որն ի վերջո կկապի Հնդկաստանը Եվրոպայի հետ։ Սակայն Հնդկաստանից դեպի Եվրոպա ամենակարճ ու անվտանգ ճանապարհը կարող էր անցնել Իրանով, Հայաստանով, Վրաստանով և Ռուսաստանով՝ շրջանցելով թուրքական ազդեցության տակ գտնվող Ադրբեջանը։
Հնդկաստանը կարող է հասկանալ, թե ինչու է Հայաստանը ցանկանում, որ Հնդկաստանը INSTC-ն անցկացնի Հայաստանով, այլ ոչ թե Ադրբեջանով.ա) INSTC-ից ռազմավարական և տնտեսական օգուտները կհոսեն Հայաստան և բ) կասեցնելու թուրք-ադրբեջանական ազդեցությունը։
Թուրքիայի ակտիվ աջակցությամբ (ֆինանսական, պաշտպանական տեխնիկա և այլն) Ադրբեջանը հետ է գրավել Լեռնային Ղարաբաղի տարածքը։ Ավելին, Զանգեզուրի միջանցքի կառուցման Ադրբեջանի ռազմատենչ հայտը լուրջ մտահոգության տեղիք է տալիս թե՛ Հայաստանի, թե՛ Հնդկաստանի համար։
Եթե միջանցքը կառուցվի, այն կհատի Իրան-Հայաստան սահմանը՝ դրանով իսկ փակելով INSTC-ի ամենակարճ այլընտրանքային ճանապարհը։
Հնդկաստանի համար Հայաստանի հակառակորդ Ադրբեջանի և Հնդկաստանի ոխերիմ թշնամիների (Պակիստան և Թուրքիա) միջև աճող կապը խիստ մտահոգիչ է: Ադրբեջանը Թուրքիայի պանթուրքիստական օրակարգի կենտրոնն է, որի նպատակն է համախմբել բոլոր թյուրքական ժողովուրդներին տարածաշրջանում և շրջակայքում՝ Թուրքիայի ազդեցությունը «Ադրիատիկ ծովից մինչև Չինական մեծ պարիսպ» տարածելու համար։ Հայտնի է, որ Պակիստանը տասնամյակներ շարունակ օգնում և աջակցում է օտարերկրյա ահաբեկիչներին Հնդկաստանի դեմ: Նրա ակտիվ ներգրավվածությունը Հարավային Կովկասի գործերին միայն կվատթարացնի Հնդկաստանի խնդիրները։
