ԵՐԵՎԱՆ, 17 ՀՈՒՆՎԱՐԻ, ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ:  «Դեպի վեր» պատմվածքների ժողովածուում ընդգրկվել են հայ ֆանտաստ գրողների այն ստեղծագործությունները, որոնք  ներկայացվել են «ԱրմԿոն» գրական մրցույթին: Հեռավոր ապագայից մինչև առասպելական անցյալ, պոստապոկալիպտիկ Սևանից մինչև բակեմոնոներով ճապոնական անտառներ… Հեղինակները վստահ են՝ հետաքրքիր, անսպասելի զարգացումներով պատմվածքներն ընթերցողներին հնարավորություն կտան մտածելու այլընտրանքային անցյալի, հրաշալիքներով, մարտահրավերներով լի ապագայի մասին:

«Արմենպրես»-ի հաղորդմամբ՝ գիրքը, որը լույս է ընծայել «Բուկինիստ»-ը, ընթերցասերներին ներկայացվեց հունվարի 17-ին, ընկերության գրախանութում:

«ԱրմԿոն» մրցույթի կազմակերպիչ, ժյուրիի անդամ Ֆրունզ Հարությունյանը մրցույթը նախաձեռնել է Ստեփան Սմբատյանի հետ: «Մենք ռուսական գրական ֆորումի ընթացքում ենք հանդիպել, որի շրջանակում նման մրցույթների անցկացումն, ասես, ավանդույթ էր դարձել: Որոշեցինք մրցույթը տեղայնացնել  ու առաջին անգամ 2008-ին այն կազմակերպեցինք, հետո՝ 2013-ին, իսկ վերջինը՝ 2021-ին: Դադարները պայմանավորված են նրանով, որ մրցույթը մեզ համար ինքնանպատակ չէ. պետք է լինի ուղերձ, ասելիք, առիթ, անգամ՝ մուսա: Մրցույթը շարունակելու նպատակ չունեինք, սակայն մեր ընկեր Թավադյան Արսենն ասաց՝ վատ ժամանակներ են, իսկ մրցույթը կարող է դրական  ազդեցություն ունենալ»,-պատմեց Ֆրունզ Հարությունյանը:

Ըստ նրա՝ մրցույթն ստացված է, և յուրաքանչյուրը կարող է իր համար հետաքրքիր ժանր, նյութ գտնել պատմվածքներում, սակայն տարիների ընթացքում եկել են այն եզրակացության, որ դեռ շատ անելիք ունեն, քանի որ երիտասարդներն ունեն գրելու ցանկություն, բայց ոչ միշտ են հաջողում, և,  երբեմն մրցույթի ժյուրին դժվարությամբ է ընտրում լավագույն ստեղծագործությունները:

«Դեպի վեր» գրքի հեղինակներից Արսեն Թավադյանը  մրցույթին մասնակցել է և՛ 2008-ին, և՛ 2013-ին, և՛ 2021-ին:  «Գուցե թվա, որ սա իրականությունից փախչելու դրսևորում է, բայց հակառակն է: Մրցույթը պետք է կրեր «Դեպի վեր» խորագիրը: Այն չպետք է նպատակ ունենա փախչել իրականությունից, այլ, իրականությունը վերլուծելով, գտնել ավելի հետաքրքիր մտքեր, ճիշտ ուղիներ՝ նպատակներին հասնելու համար: Իսկ ֆենթզին ու ֆանտաստիկան պարտադիր չէ, որ լինեն անիրական: Կարևորը մարդկային հարաբերություններն են, որոնք քարի դարից մինչ օրս չեն փոխվել, և ժողովածուի բոլոր գործերում, եթե անգամ գրված է ճապոնական իրականության մասին, կարմիր թելի պես անցնում է մի բան, ինչը մեզ կապում է մեր հայրենիքի հետ»,- շեշտեց նա:

Հեղինակ, «Արմենպրես» գործակալության խմբագիր Արման Գասպարյանի «Պատը» պատմվածքը վստահաբար շատ ընթերցողների կարող է հետաքրքրել, քանի որ անդրադառնում է կորոնավիրուսին, պատմում այն մասին, թե ինչ ճակատագիր կարող էր ունենալ Հայաստանը, եթե բնակչությունն ընդդիմանար պատվաստվելուն:

«Համավարակի տարածման ընթացքում բնակչության մեծ մասը վախենում էր պատվաստվելուց: Այդ թեման ժամանակին շատ ակտուալ էր: Մտածեցի՝ ինչ կլինի, եթե Հայաստանում հակապատվաստումային արշավը հաջողության հասնի, ինչ հետևանքներ դա կարող է ունենալ ֆանտաստիկ տեսանկյունից: Շատ արագ եմ գրել պատմվածքը, որը պոստապոկալիպտիկ հակաուտոպիա է, երբ հանրության որևէ շրջանակի համար անսովոր պայմաններ ես ստեղծում ու փորձում ես հասկանալ, թե նման պարագայում ինչ կլինի նրանց հետ ժամանակի ընթացքում, ինչ կլինի, եթե հասկանան, որ արտաքին աշխարհում այլ կերպ են ապրում: Պատմում եմ մեկուսացված հանրության մասին»,- նշեց Գասպարյանը:

 «Պատը» Գասպարյանի առաջին տպագրված ստեղծագործությունն է, սակայն նրա այլ գործեր հնարավոր է գտնել համացանցում: Հեղինակը պատրաստ է  անել հնարավորը, աջակցել Հայաստանում գիտաֆանտաստիկ գրականության, ֆենթզի ժանրի զարգացմանը, ինչին նպաստում է «ԱրմԿոն» մրցույթը, որի միջոցով հնարավոր է դառնում գտնել այն հեղինակներին, որոնք սիրում են ստեղծագործել վերոնշյալ գրական ժանրերում:

«Բուկինիստ» գրախանութների տնօրեն Խաչիկ Վարդանյանը դեռ 2008-ին է մրցույթի էնտուզիաստ նախաձեռնողներին խոստացել հրատարակել ֆանտաստ գրողների ստեղծագործությունները: Կատակով ասում է՝ դա շատ վաղուց էր և ինքը հույս ուներ, որ երիտասարդները չեն հիշի իր խոստման մասին: «Այնքան էլ համոզված չէի, որ գիրքը կարող է նման պահանջարկ ունենալ, սակայն բոլոր նախադրյալները կային: Խորհրդային տարիներին հայտնի էին ֆանտաստ գրողներ Աշոտ Շայբոն, Կարեն Սիմոնյանը: Այդ ժանրը մեր իրականությունում զարգացած չէր: Հիմա, երբ հայ գրատպությունը մեծ թափ է առել ու մեծ ծավալների է հասել, հաջողություններ գրանցել, միևնույն է, այս ժանրն անտեսված էր, ուստի, այս երիտասարդները հերոսներ են, որոնք հիշեցրին ժանրի մասին ու ցույց տվեցին՝ կան գրողներ, որոնք պահանջարկ ունեն»,- ընդգծեց Վարդանյանը:

Գիրքը լույս է տեսել 300 օրինակով, սակայն պահանջակը մեծ է, և Խաչիկ Վարդանյանը կարծում է՝ այն կարող է տպվել 1000 օրինակով:

«Դեպի վեր» ժողովածուում տեղ են գտել Գևորգ Տեր-Գաբրիելյանի, Արսեն Թավադյանի, Լիլիթ Մանարյանի, Լևոն Մկրտչյանի, Արման Գասպարյանի, Լիանա Խաչատրյանի, Նելլի Ղալեչյանի, Հայկ Հովյանի, Լուսինե Շահնազարյանի ստեղծագործությունները: Գրքի խմբագիրը Վահե Ղուկասյանն է:

Լուսանկարները` Տաթև Դուրյանի

Անժելա Համբարձումյան

Լուսանկարները՝ Տաթև Դուրյանի